Φεβρουάριος 1922

Φεβρουάριος 1922

1._ Αφήσαμε τους Ζαντάρμες ανενόχλητους και παραλαβόντες τον Ανέστην Αφεντουλίδην πήγαμε εις Μέζιρεν Σκαμέλμαν και το βράδυ πήγαμε εις Κοτύλια προς τιμωρίαν των προδοτών Χαραλάμπου Σιαμπάν ούτινος την οικίαν μόλις και μετά βίας μετά τρείς ώρας κατορθώσαμε να ανοίξωμε. Και αφού εξυλίσθη καλά του πήραμε δύο όπλα που είχε κρυμένα και δύο αγελάδες και του συνεστήθη ότι αν επαναληφθεί δευτέραν φοράν θα τουφεκισθεί.

2._ Ήλθαν και οι άλλοι από το ποτάμι της Μονής Σουμελά. Βράδυ ήλθαν μερικοί στρατιώται με ένα αξιωμετικόν εις Κοτύλια προς ανάκρισην της υποθέσεως.

3._ Ειδοποιήθημεν ότι ήλθε στρατός και Τσετέδες εις Γαλίαναν υπό την αρχηγίαν του Σουλεημάν Εγιούπ Ζαδέ προς καταδίωξήν μας.

5._ Εφύγαμε όλοι διά την Σάντα και εφθάσαμε πάλιν εις Πιστοφάντων όπου ήλθε και ο Δαμ. Τσιρίπ διότι στο διάστημα αυτό ευρίσκετο αλλού.

16._ Είχαμε οργανωθεί εις Πιστοφάντων πολύ καλά και βάλαμε φυλάκια εις την άκραν του χωριού όπου νυχθημερόν εφύλαγαν.

Πρωί μας ειδοποίησαν εκ του φυλακίου ότι έρχεται προς το χωριό ο Αβραάμ Μερτσιανίδης όστις ελθών του δώσαμε αλάτι καπνόν και διάφορα άλλα τρόφημα και έφυγε. Ο γέρων ούτος από καταστροφής Σάντας ευρίσκετο εις Πάβλ κρυμένος εκεί εις ένα σπήλαιον μαζί με την οικογένειάν του, διότι και προ της καταστροφής εκεί είχε το σπίτι του και φυγών στο δάσος εσώθη. Και έκτοτε, συχνά μας επεσκέπτετο και του δίναμε ότι του εχρειάζοντο διότι ούτε αυτός ούτε και ο υιός του ήσαν εις θέσην να πάνε μακρυά να προμηθευτούν.

17._ Ο Ευκλείδης με καμπόσουν πήγαν εις Γαλίαναν διά να φέρουν τα εκεί τρόφημα.

18._ Ο Κωνσταντίνος Τσιλιγγερίδης με τρείς, πήγαν διά Χάρουξαν.

19._ Ήλθαν οι μισοί από Γαλίαναν και λένε ότι εις Λιβεράν, Σκαλίτα και Γαλίαναν είναι στρατός και οι Αξιωματικοί από τα γύρς χωριά μαζεύουν Τσετέδας να έλθουν εις Σάντα προς εξόντωσήν μας διότι λένε ότι έρχεται η άνοιξις και πρέπει να λείψουν αθτοί.

20._ Εστείλαμε μερικά παιδιά μέχρι Κοπαλάντων εφοδιασμένοι με δυναμίτιδα διά να ανατινάξουν όλα τα γεφύρια και κάτι τοίχους εις απόκρυμνα μέρη του δρόμου όπως μη περάσουν εκείθεν τα μεταγωγικά τους.

21._ Ήλθεν ο Τσιλιγγερίδης εκ Χάρουξας και λέγει ότι δύο συντάγματα στρατού είναι εις Ούζην και ένα έρχεται εξ Όφις και τρία εκ Γαλιαίνης και Τζεβλικίου. Και ότι προετοιμάζονται πυρετωδώς.

23._ Τα φυλάκια εστάλησαν να φυλάξουν από Ισχανάντων.

25._ Ο Ευκλείδης μας ειδοποιεί εκ Γαλιαίνης να είμεθα προσεκτικοί. Και ότι εις Ούζην συνέλαβαν μερικές γυναίκες Σανταίων και οι αξιωματικοί ηθέλησαν να τας δώσουν διαταγήν να μας φέρουν, ότι δήθεν μας εδώθη αμνηστεία και να πάμε να παραδωθούμε, αλλά αυτές ηρνήθησαν να έλθουν και υπέδειξαν ότι αι οικογένειαί μας βρίσκονται εις Δαφνούντα, την συνοικίαν Τραπεζούντος και μπορούν να στείλουν από  αυτές. Όπως και έγινε έρευνα εκεί διά να τας ανακαλύψουν αλλά ευτυχώς ειδοποιηθέντες εγκαίρως, έφυγαν κατά τα γύρω Ελληνικά χωριά όπου η δική μας οικογένεια πήγε εις Κανλικά και εκεί έμειναν.

27._ Σήμερα οι άοπλοι όλοι φορτώθηκαν πατάτες και έφυγαν να τα κρύψουν εις το δάσος της Γαλίανας όπως εν ώρα ανάγκης βρίσκονται και εκεί λίγα τρόφημα.

Προς το βράδυ από τα φυλάκια φέρνουν τον Μιλτιάδην Νυμφόπουλον, δημοδιδάσκαλον και διαμένων εις Τραπεζούντα εργαζόμενος εις το τυπογραφείον Σεράση, μαζί και τέσσαρας γέροντας εξ Ούζης. Και τους οποίους στέλνει ο Μητροπολίτης Κύριλλος φυλακή όντας τότε και εκ μέρους του Φιρκά Κουμαντάν μας γράφει ότι πρέπει να παραδοθούμε διότι μας εδόθη αμνηστείακαι θα σταλούμε όπου και οι λοιποί Σανταίοι ή δε απειλεί ότι εις το εξής θα καταδιωχθούμε στρατιωτικώς και θα μας εξοντώσουν ως να μη έγινε έως τώρα τίποτε!

Την νύκτα αμέσως εστείλαμε παιδιά να ειδοποιήσουν τον Ευκλείδην εις Γαλίαναν όστις την επομένην έφτασε αμέσως μαζί με τον Ιωάννην Παναγιωτόπουλον και την ομάδα του εκ Γαλιαίνης να μείνουν μαζί μας. Μανθάνομεν ότι εις Ερζερούμ και Χουνούζ οι Σανταίοι καθημερινώς αποθνήσκουν ανά 10-15 άτομα.

Κατωτέρω παραρθέτωμεν την επιστολήν του Μητροπολίτη ως έχει.

            Προς τους εν Σάντα και τη περιφερεία αυτής ευρισκομένους Σανταίους, φυγοστράτους τε και φυγοδίκους.

   Φέρομεν εις γνώσην σας ότι η σεβαστή ημών Κυβέρνησις εξέδωκε νόμον υπ' αριθ. 183 και ημερομηνίαν 21 Ιανουαρίου τρέχοντος έτους, διά του οποίου δηλούται ότι οι μετερχόμενοι την ληστείαν, προσερχόμενοι δε και παραδιδόμενοι οικειοθελώς εις τας κατά τόπους πολιτικάς Αρχάς, δεν φυλακίζονται, αλλ' απλώς υπάγονται εις στρατιωτικήν θητείαν. Επειδή δε προς κατάπαυσιν των ληστρικών συμμοριών απεφάσισεν η Κυβέρνησις αυστηρώς να καταδιώξη τας εκασταχού τοιαύτας συμμορίας διά τακτικού στρατού και επειδή αυτό τούτο το αληθές συμφέρον σας απαιτεί να παύση ο μέχρι σήμερον ληστρικός και εναντίον του νόμου βίος σας, διά ταύτα πατρικώς σας συμβουλεύομεν να κατέλθητε αμέσως και χωρίς άλλο εις Τζεβιζλίκι και να παραδοθείτε εις τας εκεί πολιτικάς Αρχάς, όντες βέβαιοι ότι αύται θα σας δώσωσι την αμνηστείαν σας και ασφαλώς και ακινδύνως θα σας αποστείλωσιν εκεί, όπου ευρίσκονται και οι λοιποί συμπατριώται σας.

   Την απόφασιν ταύτην διεκοίνωσεν εις ημάς ο Φιρκά Κουμαντανή της Τραπεζούντος, όστις μας εδήλωσεν συγχρόνως ότι απηνώς θα καταδιώξει πάντας ανεξαιρέτως και την τελείαν καταστροφήν σας θα επιφέρει εν περιπτώσει, καθ' ήν δεν ηθέλετε προσέλθει εγκαίρως.

   Επιθυμούμεν να επωφεληθήτε από την ευκαιρίαν αυτήν και να σπεύσητε να σώσητε την κινδυνεύουσαν ζωήν σας, θεωρούντες δε καλόν να στείλετε προς ημάς εις Λιβεράν δύο ή τρία άτομα, ίνα λάβητε περισσοτέρας λεπτομερείας του νόμου και διαβεβαιώσεις περί των αγαθών προθέσεων της Κυβερνήσεως, και ευχόμενοι τω Παναγάθω Θεώ να διαφωτίσει τον τε νουν και την καρδίαν σας διατελούμεν

Εν Τραπεζούντι τη 15 Φεβρουαρίου 1922

Διάπυρος προς τον Θεόν ευχέτης
(σφραγις) 
                   
+    Ο Ροδοπόλεως Κύριλλος

          Ακριβές αντίγραφον.