Δευτέρα 26 Μαΐου 2014

Μάιος 1923

Μάιος 1923

1._ Ήλθαν και οι άλλοι από Ούζην και λένε ότι λίγος είναι ο στρατός που πέρασε απάνω και ότι δεν φένεται να έχουν μεγάλην κίνησιν.

3._ Πήγαμε στο χωριό και ετοιμάσαμε ψωμί διά αρκετόν καιρόν.

4._  Από τα παιδιά μερικοί πήγαν στο λημέρι και οι άλλοι πήγαμε εις Πουρούν οπόθεν ο Ευκλείδης με τρείς συντρόφους μας και ο Αλή Οσμάν με τους δικούς του έφυγαν διά Σούρμενα να παν να ιδούν μερικούς φίλους του Αλή Οσμάν και να συνενοηθούν περί του τρόπου της φυγής.
Ημείς φθάσαμε εις Σκουτελίτσαν διά να βρούμε κατάλληλον μέρος διά να μεταφέρωμεν εκεί το λημέρι μας. Φεύγοντες από το χωριό εγράψαμε Τουρκιστή μίαν επιστολήν προς τον Μουφρεζέ κουμαντάν και την καρφόσαμε εις μίαν πόρταν ενός σπιτιού εις Πινατάντων εις μέρος που εφένετο καλά και εύκολα. Ιδού αυτή όπως ήτο γραμμένη με μόνην την διαφοράν ότι στην επιτολήν οι χαρακτήρες ήσαν Τουρκικαί.                                       Μουφρεζέ Κουμανταλιγή

Χουζούρι αλιγεσινέ

Φεζιρετλή πέη Χαζιρετλερή. 

Νέ ακούλ ιλέ Σάνταγια σίμτι γίνε κελίορσινιζ. Πουντάν εβέλ πές τεφά ταχά κελτινίζ τα νέ γιαπτινίζ. Σίζ τα εγί πιλίορσινιζ σίμτι γέ καταρ πιζλέρ χουκιμετέ χατίρ γιαπτίκ, πίρ τιαατέ γιαπματικ γιάλανιζ κεντιμιζή βέ τσιολούκ Τσιοτσιουγουμιζή σακίν εηλετίκ φάκατ σίμτι σιζίν ακλουνίζ κέσμιγιορμικη πιζίμ χανελεριμιζή γιακτινίζ Τσιολούκ τσιορτσιουγουμιζή κιρτινίζ γιάχοτ σιουρκίν εκλετινίζ.Καλανλαρή σιουκιουρλέρ ολσούν σινορτάν κεστί. Κεντιμίζ τσανουμιζτάν κετσελή ζατέν πές σενέ τίρ. Πουστλούχ όλμασιν. Πιζίμ ουζεριμιζέ τακιπά κελέν κεφινινή περαπέρ αλσίν. Τσίντη σοϊλίγιοριζ.Αλαχινή σεβέν Σάντα χουτουτινέ αγιάκ πάσμασιν Χουκιμέτ βέ εχαλή. Σιάγετ Κουστουλτάκι βουργούν μεσελεσή ίντσιουν κελίορσανίζ ό χισάπι χέρ χαλτά ογρεντινίζ, Πίζ ό ατεμλερτέν κεντί χακιμιζή ιστέρτικ, βέ χέμτα αλατσιάγικ. Όραγια Μουφρεζέ κελτιγινή πιζέ τακίπ ιτετσεγινή πιζλερέ γίνε ονλάρ χαπέρ βερτιλέρ. Ινανμάσανιζ ό κιουνί τουτούπ πρακτιγιμίζ κατουνλαρτάν σουβάλ ίτινιζ.Τουτσιαρίν ουλούζ μαλαρινή αλτίκ χουκιμετέ βέ μιλετέ ασί ολτίκ τα κίμινι σίζ πουλτουνίζ γιακτινίζ, κίμινήτα ό ατεμλερέ μη γετιρέλιμ; Πίζ νούρ γεμέζικ: Καλτίκι εχαλή γιαγλασινά γιολτσή ολαράκ γιολτάν κετσίπ κιτμεσινέ πιζλερτέν τια ατέ γιόκ τίρ, βέ κατίγεν ολμάζ τα. Φάκατ Σάντα χουτιτλερινέ οτουράν ολούρσα ονλάρτα πελιαγή πουλτί χουκιμέτ τα πουλτί πίζ ζατέν πουλμίσιουκ. Καλτίκι Σάνταγι σιονλεμέκ ιστέρτισενιζ τίκερ εχαλί κιπή πιζλέρ τα γιόλ βερί ίτινιζ τα μέζικ ελενέ κατάρ. Πιζίμ ισμιμίζ χάλια κιουτουκλερτέν σινίλμελι.Αλαχίν ιζινίλιαν τα νέ κατάρ κοπσανίζ πιζέ πισιέ ιτέμεσινιζ κόπουν πακάλιμ. Πακή σελιάμ ιτέριζ.

Τη 3η Μαϊου 1923             

Έλμααλήμ Γερσίζ γιρτσίζ ιφτιραγιά ογραγίπ πού κατάρ ακαρέτ τσεκένΣάνταληλάρ. 

5._ Ήλθαν και οι τρείς από το λημέρι μαζύ μας και εκτήσαμε εδώ νέον λημέρι εις την τοποθεσίαν Μασμανάντων λίγο άνωθεν μέσα στο δάσος.


10._ Πήγαμε εις Ισχάν και μάθαμε ότι συγκεντρόνονται και όλοι οι Ζαντάρμες από Πεγιούκ Λιμάν και εδώ να έλθουν και αυτοί εις Σάντα.


13._ Εστείλαμε μερικούς εις Ούζην.


14._ Ήλθε ο Ευκλείδης και μας πληροφορή ότι ο Θεόδωρος αφέθη ελεύθερος από την φυλακήν. Και ότι συνεφώνησαν με τον Οσμάν αγάν Ισμαήλ Τσιοπόγλου όπως αυτός φροντίση περί εξευρέσεως Μοτέρ και υπεσχέθη ότι θα βρή.


15._ Τρείς πήγαμε εις Ισχάν εις το σπίτι του Καρατσιάλ ογλού Μαχμούτ αλλά έξωθεν της οικείας μας αντελύφθησαν και μας εφώναξαν ποίος είναι και μη γνωρίσαντες αυτούς φύγαμε πίσω και ήλθαμε εις Μπαϊράμ ογλού εμείναμε.


16._ Πρωί βλέπομε τους Ζαντάρμες να έρχονται προς το μέρος μας κατελάβαμε ότι το βράδυ ήσαν αυτοί και απεμακρύνθημεν φεύγοντες διά το λημέρη. Εις Φτελέν συνηντήσαμε τον Παν. Γραντσάν ελθών εξ Ούζης φέρων και επιστολήν και φωτογραφίαν από τον Θεόδωρον όστις μας έγραφε ότι αφέθη ελεύθερος.


18._ Τρείς πήγαν εις Ισχάν να ειδοποιήσουν τον Αλήν και να έλθη. Και τέσσαρες έφυγαν διά Ούζην και οι άλλοι πήγαμε εις Χαντσάρ να ζημώσωμεν.


20._ Πήγαμε στο λημέρι. Το βράδυ ήλθαν και από Ισχάν και λένε ότι ο Αλής θα έλθη κατόπιν.


21._ Ήλθαν και οι Τούρκοι από Σούρμενα και λέγουν ότι το μοτέρ είναι έτοιμον και περιμένη να κατεβούμε και να φύγωμε.


22._ Ήλθαν και οι άλλοι από Ούζην καθώς και ο Αλής.


23._ Πήγαμε μαζύ με τον Αλήν και του δείξαμε όλα τα μέρη που είχαμε κρυμένα τρόφημα και διάφορα άλλα πράγματα διότι αν κατορθώναμε να φύγωμε να τα πάρη αυτός να μην χάνονται.


24._ Ετακτοποιήσαμε όλα και πέροντες μαζύ μας τα ρούχα μας και κάτι χρειώδη πράγματα και προς το βράδυ αποχερετίσαντες τα λημέρια μας εφύγαμε διά Σούρμενα μαζύ με τον Αλήν όστις θα μας εξηπηρετούσε εκεί ως σύνδεσμος. Εφθάσαμε εις Κιοσρέ τάγ και εμείναμε.


25._ Βράδυ εκείθεν ξεκινήσαμε και όλην την νύκτα βαδίζοντες μέσω τουρκικών χωρίων Άχους και άλλων εφθάσαμε εις Ζάνικη όπου εμείναμε όλην την ημέραν εντός ενός λεπτοκαριώνος.


26._ Πρωί εστάλη ο Αλής εις Τσιαρσήν να ειδοποιήση τον Ομέρ αγάν ότι εφθάσαμε και αναλόγως να κανονίζη την πορείαν του. Νύκτα εφθάσαμε πλησίον της Τσιαρσή όπου βρήκαμε τον Αλήν και δύο Τούρκους τους οποίους έστειλε μαζύ του ο Οσμάν αγάς να μας οδηγήσουν εις το παραπλήσιον χωρίον Γεράκαρ εις το σπίτι του Χαλίτ Αλεμτάρ ογλού και Απτούλ Φεϊζή όπου και εφθάσαμε.


27._ Εμείναμε όλην την ημέραν στα σπίτια αυτά. Μας έγραψε ο Οσμάν αγάς ότι μετά δύο ημέρας θα φύγεται διά να προλάβη ο Μοτερτσής να βγάλη την άδειάν του διά Ρωσσίαν.


28._ Πρωί πήγαμε εις παρακείμενον δάσος και εμείναμε όλην την ημέραν. Προς το βράδυ ήλθε ο Απτούλ και λέγει ότι ο Ματερτσής εφοβήθη να μας πάγη. Αλλά ο Οσμάν αγάς βρήκε άλλον και διά να συμφωνήση πρέπει να κατεβούν δύο εκεί να ιδούν τον Οσμάν αγάν.


29._ Ο Ευκλείδης και τρείς ακόμη πήγαν να ιδούν τον Οσμάν αγάν.


30._ Ήλθαν και λένε ότι όλα είναι έτοιμα και το μοτέρ έφυγε διά Τραπεζούντα να υπογράψη τα χαρτιά του και το βράδυ θα έλθη να μας παραλάβη.
Μόλις ενύκτωσε κατέβημεν εις το προσδιωρισθέν μέρος αναμεταξύ Κουτσιούκ τερέ και Τσιαρσής μαζύ με τον Οσμάν αγάν και τον ιδιοκτήτην του Μοτέρ και περιμέναμε. Αλλά δυστυχώς εις την θάλασσαν σηκώθη μεγάλη τρικυμία και ήτο αδύνατον να έλθη το μοτέρ και ως εκ τούτου εσυμφωνήσαμε διά την άλλην βραδυάν. Εμείναμε άνωθεν της παραλίας είς ένα λεπτοκαριώνα όλην την επομένην ημέραν.31._ Προς το βράδυ μας έρχετε ο Απτούλ συγχισμένος και ολίγον νευρικός και λέγει ότι η υπόθεσης εναυάγησε διότι ο άτιμος πρώην μοτερτσής όστις εφοβήθη να μας πηγαίνη και μαθών ότι ο άλλος ανέλαβε να φύγη το διέδωσε και το έμαθεν και η αστυνομία και ως εκ τούτου υπάρχει κίνδυνος και θα αναβληθή η υπόθεσις διά μερικόν χρόνον ακόμη. Σαν βόμβα έπεσε αναμεταξύ μας η είδησης αυτή αλλά ήτο πεπρωμένον πάλιν να γυρίσωμε προς την Σάντα ως φένεται δεν ετελείωσε ακόμη ο εκεί προορισμός μας.
Έμειναν πέντε παιδιά πίσω με τον Αλή Οσμάν και άλλοι γυρίσαμε πίσω και φθάσαμε πάλιν εις Ζάνικη και εμείναμε στο ίδιο μέρος πού μείναμε πρίν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΕΠΤΑΚΩΜΟΣ ΣΑΝΤΑ

Η ΕΠΤΑΚΩΜΟΣ ΣΑΝΤΑ

Η Σάντα η επτάκωμος

Εις τα Ν.Α. της Τραπεζούντος κειμένη επί υψηλού οροπεδίου η Σάντα αποτελείτο εξ επτά ενοριών των εξής : Πιστοφάντων, Ισχανάντων, Τερζάντων, Ζουρνατσιάντων, Κοσλαράντων, Πινατάντων και Τσακαλάντων. Όλες δε οι ενορίες εκείντο επί του ποταμού Ιάμπολου.

Επίσης αι ενορίες είχον και άλλα επτά παραρτήματα γενικώς Φτελένια ονομαζόμενα τα εξής : Μεγ. Φτελέν Χαρατσιάντων Αλιάντων Υπαπαντή Κοπαλάντων Καρά Κοτέλ και το Ρακάν.

Ως εκ του ορεινού εδάφους της η Σάντα ήτο άγονος οι κάτοικοι ασχολούντο εις την κτηνοτροφίαν και εις την καλλιέργειαν της πατάτας και ολίγον λαχανικών μόνον προς ιδίαν χρήσην. Όλοι οι άνδρες αναγκάζοντο να μετέρχονται εις την Ρωσίαν την Αμερικήν και αλλαχού διάφορα επαγγέλματα εκτός ολίγων οίτινες έμεναν διαρκώς εις την Σάνταν ως έμποροι ξυλουργοί διδάσκαλοι κ.τ.λ.. Λόγω λοιπόν του ορεινού εδάφους και της ανεπαρκούς συγκοινωνίας η ζωή καταντούσε λίγο δύσκολος επί πλέον δε και οι ληστείες των Τούρκων όταν πηγαινοέρχονταν εις Τραπεζούντα, ανάγκασαν πολλούς εκ των κατοίκων να μεταναστεύσουν εις Ρωσίαν όπου εσχιμάτησαν πολλές κοινότητες και χωριά ίσως παραπάνω από ότι έμειναν στην Σάντα.

Όταν τον Απρίλιον του 1916 οι Ρώσοι κατέλαβαν την Τραπεζούντα ελευθερώθηκε και η Σάντα εκ του Τουρκικού ζυγού και άρχισαν οι ξενητεμένοι Σανταίοι να φθάνουν στα χωριά τους. Και επειδή λόγω του πολέμου είχε δουλειές πολλές και γνωρίζοντες οι Σανταίοι την γλώσσαν εκέρδιζαν πολλά λεφτά και η ζωή τους καλυτέρευσε κατά πολύ και το κυριότερον η ελευθερία. Μόνον όμως δύο χρόνια βάσταξε η κατάστασις αυτή διότι στα τέλη του 1917 οπότε άρχισε η Ρωσική κατάρρευσις εξ όλων των μετώπων του πολέμου τότε επρόκειτο η Σάντα να υποστεί τα μεγαλύτερα δεινά, τα οποία θα αφηγηθούμε εις το παρόν ημερολόγιον.