Οκτώβριος 1918

 Οκτώβριος 1918

1._ Εφθάσαμε στο λημέρι μας και όλην την ημέραν κοιμηθήκαμε και το βράδυ κατέβημεν εις το έρημο χωριό Αλιάντων διότι χθες εμάθαμε ότι θα περάσουν από εκεί ο Ευστ. Ηλιόπουλος και Χρ. Κούφος δια να πάνε εις το χωρίον Υπαπαντή και ότι προ ημερών εζητούσαν εις Τερζάντων φυσίγγια Βελγικά και εσχηματίσαμε την ιδέαν ότι αυτοί θα έκλεψαν τα πράγματά μας από το σπήλαιον.
 2._ Κατά το μεσημέρι τους βλέπομε να έρχονται από το Φτελέν και αμέσως στήσαμε την ενέδρα και τους συλλάβαμε. Ο Ηλιόπουλος έφερε το δικό του όπλον ο δε Χρήστος το Ρωσικόν που είχαν κλέψει αλλά ισχυρίζετο ότι το αγόρασε από Τούρκους. Και μόλις σηκώθηκε ο Ευκλείδης και τον έδωσε δύο γερούς πάτσους αμέσως ομολόγησε την αλήθειαν πως τα έκλεψαν και ποίοι ήσαν. Το μέρος λέγει υπέδειξα εγώ διότι σας έβλεπα όταν τα κρύβατε και πήρα μαζί μου τον αδελφόν του Ευσταθίου Λαμπριανόν Ηλιόπουλον και Γαβριήλ Πασαλίδην και νύχτα κατεβήκαμε εκεί και τα πήραμε. Τέλος αφού τους αφοπλίσαμε τους φέραμε εις τον μύλον Πιρπιρή και εστείλαμε δύο παιδιά στην Υπαπαντή και μας έφεραν φαγί και το βράδυ ξεκινήσαμε δια το χωριό. Εφθάσαμε εις Ομάλ παρά το χωρίον Τερζάντων και εστείλαμε να φέρουν τον Γαβριήλ και Λαμπριανόν οίτινες ελθόντες ομολόγησαν την αλήθειαν του δε Γαβριήλ αιτούντος συγγνώμην διότι λέγει δεν ξέρω πως παρεσύρθην και έκανα τέτοιο λάθος. Τους στείλαμε και έφεραν τα πράγματα εκτός βέβαια του καβουρμά τον οποίον εν τω μεταξύ έφαγαν και τον οποίον θα πλήρωναν εις χρήμα το αντίτιμον ο Ευστάθιος ανέλαβε να το πληρώσει διότι μόνον αυτός είχε λεφτά.
 Και ως εμάθαμε κατόπιν ότι τα λεφτά αυτά τα πήρε από τον Κων/νον Χαρατσίδην εις Τραπεζούντα όπου είχε κατάστημα και τον οποίον αυτός εκρεούργησε μίαν νύκτα και το πτώμα του εντός σάκων την επομένην εις τον Πυξείτην ποταμόν και διαδίδων ότι ο Χαρατσίδης πήγε στην Σάντα αυτός άνοιξε το κατάστημα και αφού το κράτησε μερικές ημέρες το διέλυσε και έφυγε προς την Σάντα δι' ασφάλειάν του. 3._ Ήλθε απόσπασμα εις Σάντα εκ τριάκοντα ζανταρμάδων και την επομένην
 4._ Έφθασαν και εξήκοντα τσετέδες και μαζί με τους ζαντάρμες κατέλυσαν εις όλα τα χωριά διατάζοντες να παραδοθούν οι φυγάδες ή δε άλλως έχουν διαταγήν λέγουν να κάψουν τα σπίτια τους και τας οικογένειάς των να απελάσουν εις τα εσωτερικά της Τουρκίας. Ημείς εφθάσαμε εις το λημέρι μας Ουζούν σίρτι τακτοποιήσαμε τα πράγματά μας και απεσύρθημεν εις το δάσος Πογιά χανέ όπου ήτο αδύνατον να μας αντιληφθούν και να πλησιάσουν. Εκριβόμεθα καλά διότι εμείναμε μόνον πέντε άνδρες ύστερα από τα επεισόδια που είπαμε.
 6._ Πήγαμε δύο εις Υπαπαντήν να πάρομε μερικά τρόφιμα και να στείλομεν κανέναν εις τα χωριά να μάθομεν την κίνησην του αποσπάσματος. Εις Υπαπαντήν εμάθομεν ότι επί κεφαλής του αποσπάσματος είναι ένας αξιωματικός Τσελίλ μπέης και ότι όλοι είναι στρατιώται και όχι τσετέδες. Και ότι κάθονται ήσυχοι στα χωριά χωρίς να πειράξουν κανένα. Μανθάνομεν ότι πρόκειται να καταληφθεί η Κων/νούπολις και ότι εκ Τραπεζούντος Τούρκοι φεύγουν εις το εσωτερικόν και εις τα χωριά οι Τούρκοι σφάζουν τα ζώα που ελεηλάτησαν από Ελληνικά χωριά.
 9._ Το απόσπασμα έφτασε μέχρι του παρχαρίου Ουζούν σίρτ και κατασκόπευε το μέρος.
 11._ Σήμερα έφυγε ο Τσελίλ με τους στρατιώτας του. Εμάθαμε ότι μαζί τους ήτο και ο πρώην αξιωματικός της Σάντας Μουσταφά εφέντης όστις εφυλάκισε την οικογένειάν μας την επομένην αφήσας τις γυναίκες εκράτησε μόνον τον πατέρα μας και τον ανεψιόν μας Φίλιππον. Και όστις έμεινε με 30 ζαντάρμες εις το χωρίον. Ο Μουσταφά εφέντης ήλθε εις διαφωνίαν με τον Τσελίλ διότι ο πρώτος υπεστήριζε να συλλάβουν όλους τους συγγενείς μας και να τους δείρουν δια να ομολογήσουν που βρισκόμεθα. Αλλά ο Τσελίλ απέρριψε την πρότασην και σηκώθηκε και έφυγε με τους δικούς του στρατιώτας.
 14._ Εις το Διπόταμον ελήστεψαν πάλιν τους Σανταίους οίτινες ήρχοντο εκ Τραπεζούντος φέροντες τρόφιμα. Ο Βαλής Τραπεζούντος διέταξε όπως εκ Σάντας φύγουν τα αποσπάσματα και να τους αφήσουν ήσυχους τους κατοίκους.
 Από το λημέρι μας διεκρίναμεν μερικούς οπλισμένους εις Οζούν σιρτ να έρχονται προς ημάς και νομίζοντες ότι ήσαν Τούρκοι ητοιμάσθημεν προς σύγκρουσην όταν πλησίασαν όμως αναγνωρίσαμεν αυτούς ήσαν οι Τσιριπαίοι και τους φέραμε εις το λημέρι μας και προετοιμαζόμεθα δια ταξίδι προς ανεύρεσην τροφίμων. 19._ Εφύγαμε δια Κουστουλάντων όλην την νύκτα και το πρωί.
 20._ Κοντά στο χωριό έβοσκε ένα κοπάδι γίδια τα οποία μαζί με τον τσόπανον πήραμε και γυρίσαμε πίσω εις τον δρόμον αφού απεμακρύνθημεν αρκετά εδώσαμε επτά εις τον τσόπανον και τον αφήσαμε και με τα άλλα εφθάσαμε εις Σουγούν κιολην. Περνόντες από το φυλάκιον Τσιαλαπόγλου οι ζαντάρμες ούτε ετόλμησαν να έβγουν του φυλακίου. Τα μοιράξαμε με τους Τσιριπαίους και τα δικά μας πήγαμε στο λημέρι μας Πογιά χανε.
 22._ Ήλθαν εις Υπαπαντήν ένας αξιωματικός και είκοσι στρατιώται ακολουθούντες τα ίχνη μας και έκαναν έρευναν εις όλα τα σπίτια φοβερίζοντες τους κατοίκους να τους πουν αν πέρασαν από εκεί γίδια και που πήγαν. Και εκείθεν έφυγαν δια Κοπαλάντων και δια τα παραπλήσιον Τούρκικα χωριά.
 23._ Σήμερα εμάθαμε ότι κατελήφθη η Κων/πολις από συμμαχικού στρατού και περιμένεται και η κατάληψις της Τραπεζούντος και μάλιστα ότι ο Βαλής μετά του Μητροπολίτου ετοιμάζουν οικήματα δια τον στρατόν κατοχής. Αμέσως καθίσαμε στο γλέντι με τον κεμεντσέν και ενθουσιασθέντες αρχίσαμε να πυροβολούμε. Πρωί εστείλαμε ταχυδρόμον στο χωριό να επιβεβαιωθούμε και ελθών
 25._ Έφερε την επιστολήν του Φίλιππου Χειμωνίδου όστις έγραφε προς τους Σανταίους πατριώτας του την κατάληψην της Κων/λεως και ότι περιμένεται και της Τραπεζούντος.
 26._ Κατεβήκαμε εις Υπαπαντήν όπου ήλθε και ο Ι. Σπαθάρος και τον φέραμε στο λημέρι. Κατά το βράδυ οι Τσιριπαίοι έφυγαν δια το χωριό και δύο παιδιά δικά μας οίτινες πρωί επιστρέφοντες μας είπαν ότι ο αξιωματικός πήγε τον πατέρα μας και τον Φίλιππον εις Αργυρούπολην.
 Από διαφόρους Τούρκους των περιχώρων μανθάνωμεν τον τρόμον και απογοήτευσην των Τούρκων οίτινες καταρόνται και βρίζουν τους αρχηγούς των τσετέδων οίτινες έγιναν αιτία δια τα δεινοπαθήματα των Ελλήνων και τα οποία θα ανταποδοθούν. 28._ Την νύχτα συνελάβαμεν τον Ευστάθιον και αδελφόν του Ηλιόπουλον και του πήραμε το όπλον και το περίστροφον διότι ηρνούντο να πληρώσουν το αντίτιμον των κλαπέντων υπ' αυτών καβουρμάδων. Πληρώσαντες και εννιακόσια ρούβλια και αφέθησαν.
 30._ Επήραμε από Τούρκους δύο φορτία αλόγων καλαμπόκια.
 31._ Ήλθαν στο λημέρι μας ο Ιωάν. Στυλίδης και Γεώργιος Εφραιμίδης οίτινες μας είπαν ότι ήλθε εξ Αργυρουπόλεως ο πατέρας μας και Φίλιππος. Και ετοιμαζόμεθα να πάμε στο χωριό ότε ακούγωμεν πυροβολισμούς εις Ουζούν σιρτ και ετρέξαμεν προς τα εκεί. Συναντήσαμε εκεί τους Τσιριπαίους και μας λένε ότι ενώ αυτοί εκοιμώντο μέσα εις μίαν καλύβαν τρεις ζαντάρμες επλησίασαν ειδόντες τον καπνόν και θα τους έπιαναν εξ απροόπτου αν δεν έβγαινε έξω τυχαίως ο Νικόλαος Τσιρίπ και τους είδε και πυροβολήσας κατ' αυτών έφυγαν κυνηγώντας αυτούς μέχρι Τσιαρτακλί όπου εχώθησαν μεσ' το δάσος και εγλύτωσαν. Και όλην την νύκτα με ξεσχισμένα ρούχα έφθασαν στο χωριό. Ημείς δε εφθάσαμεν εις Τερζάντων.