Σάββατο 14 Ιουνίου 2014

Ιανουάριος 1919

 
Ιανουάριος 1919

1._ Νύκτα πήγαμε εις Ισχανάντων και παρά το σχολείον συναντήσαμε τον ζαντάρμαν Μεβλίτ όστις από της καταλήψεως ήτο εδώ και μόλις μας είδε τάχασε και αμέσως έφυγε στο σπίτι του Ιω. Κουφατσή. Πήγαμε κατόπιν του και τον βρήκαμε φοβισμένον και του συστήσαμε να μην πει σε κανέναν τίποτε το ότι μας είδε μέσα στο χωριό διότι τότες δεν θα τον αφήσομε ζωντανόν και αφού μας υπεσχέθη τον αφήσαμε ανενόχλητον και φύγαμε.
 2._ Εφύγαμε δια Γαλίαναν. Εις Κιμισλί συναντήσαμε τους Τσιριπαίους οίτινες ήρχοντο στο χωριό. Και ευρόντες εκεί μόνον έναν ζαντάρμαν τον αφόπλισαν και του πήραν και τα τρόφιμα. Ημείς νύκτα πλησιάσαντες εις το χωρίον Γουρνέσκια της Γαλιαίνης μας αντελήφθησαν τα φυλάκιά τους Έλληνες βέβαια αλλά νομίσαντες ημάς ως Τούρκους επυροβόλησαν εναντίον μας και εστάθη αδύνατον να συνεννοηθούμε και ως εκ τούτου γυρίσαμε πάλιν στο χωριό στην Σάντα.
 3._ Επειδή δεν υπήρχον ζαντάρμες στα χωριά πήγαμε στα σπίτια μας δια να αλλάξομε ρούχα και να κοιμηθούμε αλλά νύκτα μας ειδοποιούν ότι ήλθε απόσπασμα και φυγόντες κατέβημεν εις Πινατάντων.
 4._ Ήλθον και άλλοι στρατιώται και δύο αξιωματικοί οίτινες περικυκλώσαντες το σπίτι του Γεωρ. Σισμανίδου ήθελον να τον συλλάβουν αλλ' αυτός ειδοποιηθείς εγκαίρως έφυγε και ήλθε μαζί μας.
 5._ Νύκτα πήγαμε εις Ζουρνατσιάντων δια να ησυχάσομεν ότε το πρωί μας ειδοποίησαν ότι το απόσπασμα ετοιμάζεται να περικυκλώσει ένα από τα χωριά άγνωστον όμως ποίον και να έχομε τα μέτρα μας επειδή όμως δεν μας άφησαν ήσυχους επί δύο τρεις ημέρας απεφασίσαμε να μη φύγομε και φυλάγαμε τον δρόμον εν περιπτώσει που θα ήρχοντο να δώσομε μάχην αλλά κανείς δεν εφάνη.
 6._ Νύχτα έφυγαν οι αξιωματικοί και στρατιώται και κατέβησαν εις Υπαπαντήν και περικύκλωσαν το χωριό και συνέλαβαν τον γέρο Χαρ. Γαρατσιάλ τον Χριστ. Εφραιμίδην με τους δύο υιούς του και τον Δημ. Καγγελίδην εις των οποίων τας οικίας ευρέθησαν λίγα φυσίγγια και καβουρμάδες. Κατέβησαν και εις Κοπαλάντων συνέλαβαν τον Πέτρον Φουλίδην και Γεωργ. Κοπαλίδην και χειροδεσμίους τους έφεραν στα χωριά. Εις Τερζάντων συνέλαβαν και τον Διαμαντήν Σιτμαλίδην όστις κατόρθωσε να διαφύγει από τα χέρια τους. Ημείς νύκτα περάσαμε εις Πιστοφάντων.
 7._ Έστειλαν οι αξιωματικοί ταχυδρόμον εις Γιαγμούρ τερέν δια να κατέβουν οι ληστευθέντες εις το βουνόν του Ισχάν και να ίδωσι αν ήσαν αυτοί οι κρατούμενοί τους. Πήγαμε εις το λημέρι μας Ουζούν σίρτ και ετοιμαζόμεθα όταν επιτρέψει ο καιρός να φύγομε κατά την Γαλίαιναν.
 11._ Εμάθαμε ότι έφυγαν οι αξιωματικοί και στρατιώται φέροντες μαζί τους τον Δημ. Καγγελίδην και Ιωάν. Εφραιμίδην ότι δήθεν αυτοί πήραν τα γίδια της Σίμωνας διότι βρήκαν λίγον καβουρμάν στο σπίτι τους.
 12._ Πήγαμε πάλιν εις Πινατάντων. Όπου μας ειδοποίησε ο εξ Ισχάν Απάς Απτουλά ογλου ότι ο Ευστάθιος Ηλιόπουλος μαζί με δέκα Τούρκους εξ ων εις από Παλαιχώρι υιός του Καρά Αχμέτ και τρεις εκ Ζάζανας σταλέντες υπό του Κάλφα ο Δελήμ Κιουλόγλου και ο Γιακούπ Τοσούνογλου εκ Κεσίς κιοϊ και μερικοί άλλοι, ευρίσκονται εις την περιοχήν της Σάντας και φυλάγουν να μας εξοντώσουν. Τούτο το εξακριβώσαμε και από μερικούς Σανταίους οίτινες ανταμώσαντες τον αδελφόν του Ευσταθίου Λαμπριανόν εις Χαντσάρια φορτωμένος ψωμιά να φέρει μεσ' το δάσος. Επίσης τους είδαν και στο σταυροδρόμι Κοπαλάντων Ισχάν και άλλην ημέραν εις Παύλ όπου είχαν στήσει καρτέρι διότι εκείνην την ημέραν επρόκειτο να πάμε εις Φτελέν και κατόπιν εματαιώθη. Φυσικά τις κινήσεις μας τις μάθαινε ο Λαμπριανός διότι ήτο ελεύθερος στο χωριό και αναλόγως καθοδηγούσε τον αδελφόν του και τους Τούρκους. Ήτο μεγάλο μας τυχερό να γλιτώσομε από το κακό αυτό και κάποιο αόρατο χέρι μας οδηγούσε διότι μη υποψιαζόμενοι τίποτε αν πέφταμε στις ενέδρες των ήτο αδύνατον να γλιτώσει ούτε εις ως εκ της τοποθεσίας που είχαν στήσει τις ενέδρες. Τώρα όμως που ειδοποιήθημεν δεν μπορούν να κάνουν τίποτε απεναντίας θα πάθουν αυτοί. Και δεν θα γλίτωνε κανείς αν τυχαία περιστατικά τους έσωζαν από βέβαιον θάνατον.
 14._ Ήλθεν εις αξιωματικός και δέκα ζαντάρμες προς ενίσχυσην του Φυλακίου Σάντας.
 16._ Από Πινατάντων πήγαμε εις Ζουρνατσιάντων εις το σπίτι του Κων/τίνου Τσιλιγγερίδου και του οποίου φίλος ετύγχανε ο Λαμπριανός και συχνά τον επεσκέπτετο και εξ αυτού εμάνθανε τας κινήσεις μας διότι και αυτός ήτο μαζί μας. Το πρωί έστειλε την γυναίκα του και τον παρήγγειλε ότι δήθεν τον χρειάζεται δια κάποιαν επείγουσαν υπόθεσην αλλά υποψιασθείς δεν ήλθεν αν και υπεσχέθη στην γυναίκα ότι θα έρχεται.
 18._ Πήγαμε εις Τερζάντων νύκτα και κρύφθημεν εις ένα σπίτι όπως τον συλλάβομεν τυχαίως επληροφορήθημεν ότι και ο αδελφός του με τους Τούρκους βρίσκεται εκεί κρυμμένος εις ένα σπίτι δίπλα στης θείας των και όπου παρέμενε ο Λαμπριανός.
 19._ Περιμέναμε να βραδιάσει και να περικυκλώσομε το σπίτι και να το κάψομε αν δεν παραδίδονται ή να το χαλάσομε δια χειροβομβίδων. Η ώρα 3 1/2 μετά μεσημβρίαν ήλθε ο στρατός και περικύκλωσε την οικίαν του Διαμαντή Σιτμαλίδη και μη ευρών αυτόν εμάζευσαν όλους τους άνδρας του χωριού και τους πήγαν εις Ισχανάντων κατά το βράδυ διαφυγών ο Αθανάσιος Σπυράντης ήλθε και ειδοποίησε ότι απόψε πρόκειται λέγει να κυκλώσουν όλα τα χωριά και να φύγομεν εκείθεν να μη κακοπάθει το χωριό. Και έτσι κατ' ανάγκην μόλις εβράδιασε φύγαμε του χωριού και γλίτωσαν και αυτοί. Εφθάσαμε εις Χάρτ οτην όπου διανυκτερεύσαμε.
 20._ Προς τα ξημερώματα φύγαμε δια Γαλίαναν εις Κιμισλί συναντήσαμε τον Ι. Ξανθόπουλον όστις ήλθε μαζί μας και φθάσαμε εις Γαλίαναν και από Γουρνέσκια περάσαμε εις το χωρίον Λειβάδια και εμείναμεν εις τας οικίας του Βασιλείου και Παναγιώτου Ιορδανίδου. Την επομένην εμείναμεν εκεί επισκεφθέντες και τον Ιω. Δοξόπουλον όστις μας εφοδίασεν με διήμερον ψωμί και την επομένην νύκτα ακόμη ξεκινήσαμε δια το ποτάμι της Παναγίας όπου εμάθαμε ότι βρίσκονται μερικοί Αρμέξεις εις το δάσος και πήγαμε να τους επισκεφθούμε διότι ο Σιτμαλίδης εγνώριζε το λημέρι τους.
 21._ Εφθάσαμε εκεί αλλά οι αρχηγοί τους έλειπαν και ημείς κατεβήκαμε εις το πλησίον χωριό Σκαλίτα και εμείναμε στο σπίτι του Γεωργίου Τιλικίδου.
 23._ Επεσκέφθημεν την μονήν Παναγίας Σουμελά όπου μας έκαναν θερμήν υποδοχήν οι Καλόγεροι και εκοιμηθήκαμε εκεί.
 24._ Μας έδωσαν τρόφιμα και τσαρούχια και φθάσαμε πάλιν εις Σκαλίτα και εκείθεν εις το λημέρι των Αρμενέων όπου ο αρχηγός των Χαμπάρ μας υπεδέχθη και έμειναν κατενθουσιασμένοι από την επίσκεψήν μας είχαν μαζί τους και τις οικογένειές των. Και μας παρεκάλεσαν όπως το καλοκαίρι να πάμε να τους βρούμε και να έλθουν μαζί μας διότι αυτοί όντες λίγοι και με οικογένειες δεν μπορούσαν να δράσουν και απεκλείσθησαν εκεί. Την επομένην στείλαμε εις το χωρίον Κορκίδ μερικούς να αγοράσουν καπνόν και ψωμί δια την επιστροφήν μας να μη επιβαρύνομε τους Αρμέξεις διότι και αυτοί δεν είχαν αρκετά.
 26._ Ήλθαν, μαζί και ο Χαμπάρ και εκ Γουργενής ο Αριστείδης Πετρίδης και εξ Αγρουζενού ο Γεώργιος Τσελικίδης και μας επεσκέφθησαν ήσαν και αυτοί φυγάδες και μένουν εκεί εις το ποτάμι της Παναγίας καθώς και ο εκ Τσατάλτσας Θεόδωρος με τέσσαρα άλλα παιδιά και το βράδυ κατεβήκαμε όλοι μαζί εις Σκαλίτα όπου προσεκλήθημεν εις γάμον.
 28._ Αποχαιρετήσαντες του Αρμέξεις και λοιπούς εφύγαμε πίσω κατά την Γαλίαναν και εμείναμε εις ένα καλύβι άνωθεν της Τσουπανόης δύο τρεις κατέβησαν εις το σπίτι του Γεωργίου Τορλακίδου να φέρωσι ψωμί και τρόφιμα.
 29._ Εφθάσαμε πάλιν πίσω στην Σάντα εις το χωρίον Πινατάντων. Ελλείψει τροφίμων και εκ των καθημερινών κακουχιών οι σύντροφοί μας απεφάσισαν όπως φύγωσι εις Ρωσίαν διότι τότε επετρέπετο αφού ήσαν οι Άγγλοι εκεί και χωρισθέντες εμείναμεν μόνον πέντε ο Ευκλείδης Κων/νος και Θεόδωρος Κουρτίδης Κων/νος Τσιλιγγερίδης και Γεώργιος Σισμανίδης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΕΠΤΑΚΩΜΟΣ ΣΑΝΤΑ

Η ΕΠΤΑΚΩΜΟΣ ΣΑΝΤΑ

Η Σάντα η επτάκωμος

Εις τα Ν.Α. της Τραπεζούντος κειμένη επί υψηλού οροπεδίου η Σάντα αποτελείτο εξ επτά ενοριών των εξής : Πιστοφάντων, Ισχανάντων, Τερζάντων, Ζουρνατσιάντων, Κοσλαράντων, Πινατάντων και Τσακαλάντων. Όλες δε οι ενορίες εκείντο επί του ποταμού Ιάμπολου.

Επίσης αι ενορίες είχον και άλλα επτά παραρτήματα γενικώς Φτελένια ονομαζόμενα τα εξής : Μεγ. Φτελέν Χαρατσιάντων Αλιάντων Υπαπαντή Κοπαλάντων Καρά Κοτέλ και το Ρακάν.

Ως εκ του ορεινού εδάφους της η Σάντα ήτο άγονος οι κάτοικοι ασχολούντο εις την κτηνοτροφίαν και εις την καλλιέργειαν της πατάτας και ολίγον λαχανικών μόνον προς ιδίαν χρήσην. Όλοι οι άνδρες αναγκάζοντο να μετέρχονται εις την Ρωσίαν την Αμερικήν και αλλαχού διάφορα επαγγέλματα εκτός ολίγων οίτινες έμεναν διαρκώς εις την Σάνταν ως έμποροι ξυλουργοί διδάσκαλοι κ.τ.λ.. Λόγω λοιπόν του ορεινού εδάφους και της ανεπαρκούς συγκοινωνίας η ζωή καταντούσε λίγο δύσκολος επί πλέον δε και οι ληστείες των Τούρκων όταν πηγαινοέρχονταν εις Τραπεζούντα, ανάγκασαν πολλούς εκ των κατοίκων να μεταναστεύσουν εις Ρωσίαν όπου εσχιμάτησαν πολλές κοινότητες και χωριά ίσως παραπάνω από ότι έμειναν στην Σάντα.

Όταν τον Απρίλιον του 1916 οι Ρώσοι κατέλαβαν την Τραπεζούντα ελευθερώθηκε και η Σάντα εκ του Τουρκικού ζυγού και άρχισαν οι ξενητεμένοι Σανταίοι να φθάνουν στα χωριά τους. Και επειδή λόγω του πολέμου είχε δουλειές πολλές και γνωρίζοντες οι Σανταίοι την γλώσσαν εκέρδιζαν πολλά λεφτά και η ζωή τους καλυτέρευσε κατά πολύ και το κυριότερον η ελευθερία. Μόνον όμως δύο χρόνια βάσταξε η κατάστασις αυτή διότι στα τέλη του 1917 οπότε άρχισε η Ρωσική κατάρρευσις εξ όλων των μετώπων του πολέμου τότε επρόκειτο η Σάντα να υποστεί τα μεγαλύτερα δεινά, τα οποία θα αφηγηθούμε εις το παρόν ημερολόγιον.